Centrum Informacji Turystycznej w Wielu

Kalwaria Wielewska

„Inicjator i budowniczy kalwarii […] chciał, aby była ona upamiętnieniem I wojny światowej i poległych na niej żołnierzy, jak i też stanowiła pociechę dla osieroconych, którzy w czasie wojny utracili swoich najbliższych. […] Miała podtrzymywać ducha katolickiego i polskiego wśród ludu kaszubskiego.” Ksiądz Szydzik, to główny organizator powstania wielewskiego sanktuarium.

Myśl o rozpoczęciu przedsięwzięcia pojawiła się najprawdopodobniej około 1905r.. Istniejące dokumenty stanowią podstawę do tego, że pierwsze starania o pozwolenie na budowę ze strony władz pruskich i kościelnych podjęto w 1915r. Ks. Szydzik w Kronice kalwarii napisał: „14.V.1924 umarł Michał Durajewski, gospodarz z Białej Góry, fundator ziemi pod kalwarię. Pogrzeb odbył się 18 maja przy kościółku ukrzyżowania – spoczywa sobie na ziemi kalwaryjskiej, niegdyś swojej. Poszła od nas zacna dusza [...]” Kalwaria powstała w latach 1915-1927, dzięki zbiórce parafian oraz licznym darowiznom. Od roku 1924 prace przeją kolejny wielewski proboszcz ks. Wrycza. Pierwszą wybudowaną kaplicą był "Ogrójec", który poświęcony został 19 sierpnia 1915 roku.

W skład Kalwarii wchodzą 23 obiekty: 14 kaplic, 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona, pustelnia. Pod względem wielkości i formy kaplice są bardzo zróżnicowane i nawiązują do nurtu architektury modernistycznej. Od 1962 roku Kalwaria Wielewska wpisana jest do rejestru zabytków.

Autor zdjęć: Agnieszka Mudlaw

• KAPLICA OGRÓJCA - Zbudowana w 1915r. na terenie cmentarza przykościelnego. W absydzie znajduje się neobarokowy ołtarz z rzeźbą Chrystusa wykonaną przez Oskara Mayera z Monachium.

• KAPLICA SERCA PANA JEZUSA - Powstała „w latach 1915-1916 na wschodnim brzegu jeziora Wielewskiego. W jej wnętrzu znajduje się drewniana rzeźba wykonana przez Oskara Meyera. Kaplica ma dwa witraże wykonane wg projektu Theodora Baierla z Monachium.”

• KAPLICA SERCA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY - KRÓLOWEJ POKOJU - Wzniesiona w 1919 roku. „W ołtarzu umieszczony jest obraz Michaela Schmitta z Monachium przedstawiający Matkę Bożą i Św. Izydora Oracza, patrona rolników. Tu, w czasie odpustu na Kalwarii, w maju i sierpniu, śpiewane są suplikacje.”

• KAPLICA NAD CEDRONEM - Zbudowana w latach 1916-1917. „Cedronem nazywano potok łączący Jezioro Ciepłe z jeziorem Wielewskim. Kaplica ma kształt łuku triumfalnego z balustradami po obu stronach, zdobionymi rzeźbionymi symbolami czterech Ewangelistów.
anioł - symbol Św. Mateusza
lew - symbol Św. Marka
wół - symbol Św. Łukasza
orzeł -symbol Św. Jana
Rzeźby wykonał Otto Kopp z Monachium.

• DOM ANNASZA - Kaplica powstała w 1916 roku nad jeziorem Ciepłym u podnóża Białej Góry, obok Świętych Schodów. Wewnątrz kapliczki umieszczony jest obraz olejny na płótnie wykonany przez Leona Drapiewskiego

• ŚWIĘTE SCHODY - Pierwotnie zbudowane z cegły i drewna, po pewnym czasie uległy zniszczeniu. Obecne pochodzą z 1934 roku i zbudowane są z kamienia i betonu. Święte schody liczą 53 stopnie, tyle, ile "Zdrowaś Maryjo" w różańcu.

• DOM KAJFASZA – zbudowany nieco dalej Świętych Schodów na planie ośmioboku w 1916 roku. Środek kaplicy zdobi rzeźba Pana Jezusa w naturalnych wymiarach - dzieło Józefa Franciszka Hubera z Monachium.

• KAPLICA BICZOWANIA Wzniesiona w roku 1923, „po lewej stronie schodów prowadzących do Pałacu Piłata. Jest to przezroczowa konstrukcja na rzucie trójkąta równobocznego. We wnętrzu monumentalna rzeźba w sztucznym kamieniu przedstawiająca Chrystusa przykutego do słupa.”

• PAŁAC PIŁATA - Stacja I Drogi Krzyżowej - Jezus skazany na śmierć. Jedna z większych kaplic, „zbudowana w 1922r. Założona na rzucie kwadratu z kruchtą od frontu i arkadowym dziedzińcem od południa.” Nad kruchtą znajduje się taras z rzeźbą Piłata wskazującego na Chrystusa.

• RZEŹBA - Stacja II - Jezus bierze krzyż na Swoje ramiona. Wykonana w 1927 roku przez Ignacego Zelka.

• RZEŹBA - Stacja III - Jezus po raz pierwszy upada pod krzyżem. Wykonana w 1927 roku przez Ignacego Zelka.

• RZEŹBA - Stacja IV - Jezus spotyka Matkę Swoją. Wykonana przez Wojciecha Durka.

• RZEŹBA - Stacja V - Szymon z Cyreny pomaga nieść krzyż Jezusowi. Autorem rzeźby jest również Wojciech Durek.

• KAPLICA ŚW. WERONIKI - Stacja VI - Weronika ociera twarz Panu Jezusowi. Kaplica ta stoi na najwyższym wzniesieniu Kalwarii, powstała w 1916r. Zbudowana na planie ośmioboku, z niewielką absydą, kruchtami poprzedzonymi schodkami. Wewnątrz znajduje się drewniana rzeźba autorstwa Józefa Franciszka Hubera z Monahium.

• KAPLICA DRUGIEGO UPADKU - Stacja VII - Jezus po raz drugi upada pod krzyżem. „Zbudowana w 1917 roku na planie krzyża łacińskiego, z prezbiterium od strony południowej i kruchtą z podcieniem w części północnej. Wewnątrz kaplicy znajduje się ołtarz z polichromowaną rzeźbą Chrystusa upadającego pod krzyżem.” Obok kaplicy spoczywa ofiarodawca drewna na dach. Kaplica ta nazywana jest "Bruską", ponieważ parafia Brusy złożyła znaczniejszą ofiarę na jej budowę.

• KAPLICA PŁACZĄCYCH NIEWIAST - Stacja VIII - Jezus spotyka płaczące niewiasty. Powstała na planie kwadratu, w 1924r. Wewnątrz płaskorzeźba w sztucznym kamieniu, przedstawiająca Chrystusa. Dzieło Wojciecha Durka.

• KAPLICA TRZECIEGO UPADKU - Stacja IX - Jezus upada po raz trzeci. Położona w dolinie, zbudowana w latach 1923-1924.

• RZEŹBA - Stacja X - Pan Jezus z szat obnażony. Stacja w formie kapliczki autorstwa Wojciecha Durka

• RZEŹBA - Stacja XI - Pan Jezus do krzyża przybity. Betonowa rzeźba stworzona przez Ignacego Zelka w 1925r.

• KAPLICA UKRZYŻOWANIA - Stacja XII - Pan Jezus na krzyżu umiera. Kaplica zwana kościółkiem, z drewnianą amboną, witrażami i ołtarzem z figurą Chrystusa na krzyżu między łotrami. Powstała w 1916 roku. Jest to najokazalszy i najpiękniejszy obiekt Kalwarii.

• KAPLICA GROBU PANA JEZUSA - Stacja XIII i XIV. Znajduje się u podnóża Białej Góry, zbudowana w 1922r. powstała na planie krzyża łacińskiego. Kaplica jest trzypoziomowa: część górna ukazuje zdjęcia Pana Jezusa z krzyża, dolna grób Pański a pośrodku znajduje się balustrada.

• AMBONA - Wykonana w 1946 roku przez Teodora Plińskiego z Wiela. Ambona jest w formie łodzi z rozłożonym żaglem.

• PUSTELNIA - zbudowana w latach 1919 -1920. Pierwotnie jako dom dla stróża Kalwarii. Następnie miejsce noclegowe dla oaz z Tczewa. Obecnie wynajmowane przez pewną rodzinę.